Ιατρικά Νέα

1. Η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των φυσικοθεραπευτικών παρεμβάσεων

   Στη συνοπτική μελέτη που ακολουθεί τεκμηριώνονται επιστημονικά τα οικονομικά οφέλη της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης έναντι άλλων.

   Η σχετική μελέτη εκπονήθηκε από την επιστημονική ομάδα του τμήματος Φυσικοθεραπείας του ΑΤΕΙ Πάτρας και την αναδημοσιεύουμε αυτούσια μετά από τη σύμφωνη συγκατάθεσή της.

   Η ΣΧΕΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

   Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας της υγείας είναι οι συνεχώς αυξανόμενες δαπάνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιτακτική ανάγκη για τον έλεγχο του κόστους με σκοπό την ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων. Οι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται στον υγειονομικό τομέα θα πρέπει να εστιάζονται στην παροχή της αποδοτικής φροντίδας υγείας. Κάτι τέτοιο συνίσταται στην επιλογή του κατάλληλου σημείου όπου το επιπρόσθετο κόστος από την παροχή μιας καλύτερης φροντίδας υγείας να αντισταθμίζεται από τα οφέλη τα οποία προέρχονται από την βελτίωση της κατάστασης της υγείας. Η οικονομική αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας είναι ένα εργαλείο που συγκρίνει εναλλακτικές παρεμβάσεις και επιλέγει αυτές που αξίζει να υιοθετηθούν και να αποζημιωθούν από τους ασφαλιστικούς φορείς αφού προσφέρουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (22).

   Σε αυτό ακριβώς το κομμάτι η φυσικοθεραπεία έχει αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικότερη και εξίσου ή και πιο αποτελεσματική από διάφορες άλλες παρεμβάσεις υψηλότερου κόστους όπως χειρουργικές επεμβάσεις ή φαρμακευτικές επιλογές.

   Από οικονομικής πλευράς, οι φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις κρίνονται σαν επένδυση από τη στιγμή που α) μειώνουν το χρόνο απουσίας παραγωγικού δυναμικού από την εργασία και ενισχύουν την απόδοση των εργαζομένων κατά την επιστροφή τους β) ελαττώνουν την οικονομική επιβάρυνση των κρατικών ταμείων μέσω της αποφυγής πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και επιδομάτων αναπηρίας γ) το κόστος της αποκατάστασης είναι μικρότερο σε σύγκριση με αυτό ιατροφαρμακευτικών παρεμβάσεων χωρίς παράλληλα να μειώνεται η ποιότητας ζωής των ασθενών δ) μειώνουν τον αριθμό των ιατρικών επισκέψεων και επανεξετάσεων στα εξωτερικά ιατρεία και του χρόνου νοσηλείας σε ιατρικές μονάδες.

   Σε αυτό το πλαίσιο, βρέθηκαν πολλές παγκόσμιες μελέτες σε ιατρικές βάσεις δεδομένων υψηλού κύρους όπως το MEDLINE και το ScienceDirect που αναδεικνύουν την υπεροχή της φυσικοθεραπείας στη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας όταν αυτή συγκρίθηκε με ιατροφαρμακευτικές και χειρουργικές παρεμβάσεις ακόμα και σε βάθος χρόνου.

   Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών αυτών οι φυσικοθεραπευτικές μέθοδοι και τεχνικές προσφέρουν υψηλή ποιότητα υπηρεσιών σε ευρύ φάσμα ασθενών και συνεισφέρουν στην εξοικονόμηση πόρων. Συγκεκριμένα:

   1. Η σχέση κόστους αποτελεσματικότητας ανέδειξε τη φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση να υπερέχει σε βάθος 2 ετών σε σχέση με χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας σε ασθενείς με οσφυαλγία (1).
   2. Προγράμματα ενημέρωσης και ασκήσεων (back school) από φυσικοθεραπευτές μειώνουν το χρόνο απουσίας από την εργασία και τα ιατρικά έξοδα. Επιπρόσθετα στον τομέα του αυξημένου έμμεσου κόστους ελαχιστοποιείται η μειωμένη απόδοση κατά τη διάρκεια της εργασίας, παράγοντας που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό μη παραγωγικότητας. (2-4)
   3. Ασθενείς με κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου που αντιμετωπίστηκαν συντηρητικά είχαν αντίστοιχα καλά αποτελέσματα σε βάθος 5 ετών με ασθενείς που κατέφυγαν σε χειρουργική επέμβαση αλλά το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία ήταν μικρότερο και η κοινωνική εξάρτηση μειωμένη (5-6)
   4. Η εφαρμογή διεθνών κλινικών οδηγιών για τη διαχείριση ασθενών με οσφυαλγία (που εμφανίζεται στο 60-90% του γενικού πληθυσμού στη διάρκεια της ζωής) ακυρώνει μη απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις και μειώνει τη χρήση υπηρεσιών υγείας και τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. (7-9)
   5. Η φυσικοθεραπεία παρουσιάζει μειωμένο κόστος (ως και 25%) στην αποκατάσταση ασθενών σε ασθενείς με περιαρθρίτιδα ώμου σε σχέση με χρήση κορτιζονούχων ενέσεων με αντίστοιχα βελτιωτικά αποτελέσματα (10).
   6. Προγράμματα θεραπευτικής αποκατάστασης μειώνουν μακροπρόθεσμα το κόστος και τον αριθμό επισκέψεων στα εξωτερικά ιατρεία σε σχέση με συνήθεις τρόπους (φαρμακευτικά σκευάσματα) διαχείρισης ασθενών με χρόνιο πόνο στο γόνατο (11-12)
   7. Η εντατική και έγκαιρη φυσικοθεραπεία (εντός 24ωρών) μειώνει το χρόνο νοσηλείας στα νοσοκομεία ασθενών μετά από Ορθοπαιδικές επεμβάσεις όπως η Αρθροπλαστική γόνατος (13), η αποκατάσταση καταγμάτων όπως τα κατάγματα ισχίου (μείωση κόστους ως και 38%) (14).
   8. Παρουσιάζει αποτελεσματικό δείκτη κόστους-αποτελεματικότητας σε Καρδιολογικούς/ Καρδιοχειρουργημένους (15-16) και Πνευμονολογικούς ασθενείς (17-18).
   9. Ελαττώνει το χρόνο νοσηλείας σε Μονάδες Εντατικής θεραπείας (19).
   10. Προγράμματα πολυπαραγοντικής ομάδας θεραπευτών μειώνουν την κρατική οικονομική επιβάρυνση από γηριατρικούς ασθενείς (20).
   11. Μειώνει το κόστος νοσηλείας σε ασθενείς με κατακλίσεις μετά από κακώσεις νωτιαίου μυελού (21).

   Αρθογραφία

   1. Epstein D. Intensivε rehabilitation may be more cost effective than surgical stabilisation for chronic low back pain. Australian Journal of Physiotherapy, Volume 51, Issue 4, 2005, Page 269
   2. Brown KC, Sirles AT, Hilyer JC, Thomas MJ. Cost-effectiveness of a back school intervention for municipal employees. Spine 1992;17:1224-8.
   3. Ryden LA, Molgaard CA, Bobbitt SL. Benefits of a back care and light duty health promotion program in a hospital setting. J Community Health 1988;13:222-30.
   4. Yassi A, Tate R, Cooper JE, Snow C, Vallentyne S, Khokhar JB. Early intervention for back-injured nurses at a large Canadian tertiary care hospital: an evaluation of the effectiveness and cost benefits of a two-year program. Occup Med (Lond) 1995;45:209-14.
   5. Shavartzman L, Weingarten E, Sherry H, Levin S, Persaud A. Cost-effectiveness analysis of extended conservative therapy versus surgical intervention in the management of herniated lumbarintervertebral disc. Spine 1992;17:176-82.
   6. Friedlieb OP. The impact of managed care on the diagnosis and treatment of low back pain: a preliminary report. Am J Med Qual 1994;9(1):24-9.
   7. Hoeijenbos M, Bekkering T, Lamers L, Hendriks E, van Tulder M, Koopmanschap M. Cost-effectiveness of an active implementation strategy for the Dutch physiotherapy guideline for low back pain. Health Policy 75 (2005) 85–98.
   8. Bekkering GE, Hendriks HJM, van Tulder MW, et al. The effect of implementation of the physiotherapy guidelines for low back pain on process of care: a randomised controlled trial. Physiotherpy 2005
   9. van Tulder MW, Koes BW, Bouter LM. A cost-of-illness study of back pain in The Netherlands. Pain 1995;62(2):233–40.
   10. Dacre JE, Beeney N, Scott DL. Injections and physiotherapy for the painful stiff shoulder. Ann Rheum Dis 1989;48:322-5.
   11. Jessep SA., Walsh NE, Ratcliffe J, Hurley MV. Long-term clinical benefits and costs of an integrated rehabilitation programme compared with outpatient physiotherapy for chronic knee pain. Physiotherapy 95 (2009) 94–102
   12. Hurley MV, Walsh NE, Mitchell HL, Pimm TH, Williamson E, Jones RH, et al. Economic evaluation of a rehabilitation program integrating exercise, self-management, and active coping strategies for chronicknee pain. Arthritis Rheum 2007;57:1220–9.
   13. Labraca et al Benefits of staring physiotherapy within 24h of parimary totary knee arthroplasty:RCT. Clinical Rehabilitation 2011 25(6) 557-566
   14. Cameron ID, Lyle DM, Quine S. Cost effectiveness of accelerated rehabilitation after proximal femoral fracture. J Clin Epidemiol1994;47:1307-13.
   15. Value in Health 2011s 1 0 0 – s 1 0 7
   16. Yu C-M, Lau C-P, Chau J, McGhee S, Kong S-L, Cheung BM-Y, Li LS-W. A short course of cardiac rehabilitation program is highly cost effective in improving long-term quality of life in patients with recent myocardial infarction or percutaneous coronary intervention. Arch Phys Med Rehabil 2004;85:1915-22.
   17. Ungar WJ, Coyte PC. Measuring productivity loss days in asthma patients Health Economics 2000. 9: 37-46.
   18. Rubíet al Effectiveness of Pulmonary Rehabilitation in Reducing HealthResources Use in Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Arch Phys Med Rehabil 2010;91:364-8.
   19. Wieland D. The effectiveness and costs of comprehensive geriatric evaluation and management Critical Reviews in Oncology/Hematology 48 (2003) 227–237
   20. Mittmann N, Chan BC, Craven BC, Isogai PK, Houghton P. Evaluation of the cost-effectiveness of electrical stimulation therapy for pressure ulcers in spinal cord injury. Arch Phys Med Rehabil 2011;92:866-72.
   21. Κυριόπουλος Γ., Γείτονα Μ., (2008), Τα Οικονομικά της Υγείας Μέθοδοι και Εφαρμογές της Οικονομικής Αξιολόγησης. Παπαζήση, Αθήνα.

2. Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για μη φυσιολογικό «Τεστ Παπ»

   Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν υψηλότερο του μέσου όρου κίνδυνο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και αυτές που, ως παθητικές καπνίστριες, εισπνέουν άθελά τους τον καπνό των γύρω τους, επίσης κινδυνεύουν να εμφανίσουν κυτταρική βλάβη και έτσι να έχουν ένα μη φυσιολογικό «τεστ Παπ», σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

   Οι ερευνητές, υπό την δρα Κρίστι Γουόρντ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σαν Ντιέγκο, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο αμερικανικό περιοδικό γυναικολογίας ?American Journal of Obstetrics & Gynecology?, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, μελέτησαν περίπου 4.400 γυναίκες που είχαν κάνει «τεστ Παπ». Διαπίστωσαν ότι όσες από αυτές είχαν εκτεθεί περισσότερο σε παθητικό κάπνισμα, ήταν πολύ πιο πιθανό (μέχρι 70%) να έχουν ανώμαλο τεστ, σε σχέση με όσες δεν ήσαν παθητικές καπνίστριες.

   Ένα μη φυσιολογικό τεστ Παπ δεν σημαίνει κατ? ανάγκη ότι μια γυναίκα έχει ήδη καρκίνο του τραχήλου, όμως οι περισσότερες γυναίκες με προβληματικό τεστ αργότερα εμφανίζουν καρκίνο. Η κύρια αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι η μόνιμη μόλυνση από ορισμένα στελέχη του ιού HPV των ανθρωπίνων θηλωμάτων.

   Η νέα έρευνα δεν αποδεικνύει ότι το ίδιο το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για τις ανωμαλίες στον τράχηλο, όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι δυνατό το παθητικό κάπνισμα να κάνει μια γυναίκα πιο ευάλωτη στην εμφάνιση ανωμαλιών στον τραχηλικό ιστό και τελικά καρκινικών όγκων. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι τοξικές ουσίες που μεταφέρει ο καπνός, από πρώτο ή δεύτερο «χέρι», μπορούν να εντοπιστούν στον ιστό του τραχήλου.

   Οι καρκινογόνες ουσίες που περιέχει ο καπνός, σύμφωνα με τη δρα Γουόρντ, «προκαλούν μεταβολές στο γενετικό υλικό των κυττάρων, με συνέπεια αυτά να μην λειτουργούν φυσιολογικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρικές ανωμαλίες που φαίνονται στο τεστ Παπ και οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο».

   Το παθητικό κάπνισμα, σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες, έχει ήδη συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για άσθμα και μολύνσεις του αναπνευστικού στα παιδιά, καθώς επίσης με καρδιοπάθεια και καρκίνο του πνεύμονα στους ενήλικες.

   «Για μια ακόμη φορά, η μελέτη μάς έδειξε ότι το παθητικό κάπνισμα είναι επικίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου», επισήμανε η υπεύθυνη της έρευνας. Αν μη τι άλλο, όπως είπε, οι γυναίκες, ακόμα και αν δεν εμφανίσουν τελικά καρκίνο, επειδή θα έχουν πάρει μη φυσιολογικά αποτελέσματα από το τεστ Παπ, θα υποβληθούν σε μακρόχρονες συνθήκες άγχους και σε πρόσθετα έξοδα, φοβούμενες ότι βρίσκονται σε προκαρκινικό στάδιο, μέχρι να βεβαιωθούν ότι δεν κινδυνεύουν.

   Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) θα βρείτεπερισσότερα εδώ.

3. Σκεφτείτε θετικά για να σας "πιάσει" το φάρμακο!

   Όταν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι το αναλγητικό θα τους βοηθήσει να πονάνε λιγότερο, τότε μειώνουν ή και εξουδετερώνουν τελείως την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, σύμφωνα με μια νέα βρετανο- γερμανική επιστημονική έρευνα, η οποία αναδεικνύει τη σημαντική επίδραση των αρνητικών σκέψεων και προσδοκιών του ασθενούς στην ιατρική θεραπεία του. Όταν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι το αναλγητικό θα τους βοηθήσει να πονάνε λιγότερο, τότε μειώνουν ή και εξουδετερώνουν τελείως την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, σύμφωνα με μια νέα βρετανο- γερμανική επιστημονική έρευνα, η οποία αναδεικνύει τη σημαντική επίδραση των αρνητικών σκέψεων και προσδοκιών του ασθενούς στην ιατρική θεραπεία του.

   Οι ερευνητές του Τμήματος Κλινικών Νευροεπιστημών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης με επικεφαλής την καθηγήτρια Ιρέν Τρέϊσι, σε συνεργασία με νευρολόγους των πανεπιστημίων του Αμβούργου και του Μονάχου, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ιατρικό περιοδικό "Science Translational Medicine", σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερς, χρησιμοποίησαν απεικονίσεις του εγκεφάλου εθελοντών, για να μελετήσουν την επίδραση που έχει ο νους πάνω στη δράση ενός αναλγητικού, με ποιο δηλαδή τρόπο τα αισθήματα και οι προηγούμενες εμπειρίες του ανθρώπου (στις οποίες βασίζονται οι προσδοκίες του για το μέλλον) "μπλοκάρουν" τη βιολογική δράση του φαρμάκου.

   Τα πειράματα αφορούσαν 22 υγιείς εθελοντές που έπαιρναν ένα ισχυρό συνθετικό οπιοειδές φάρμακο άμεσης δράσης (το remifentanil), το οποίο καταπολεμά τον πόνο. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε κάψιμο στο πόδι και αξιολογούσαν το αίσθημα πόνου με βάση μια κλίμακα από το 1 έως το 100, ενώ κατά περιόδους λάμβαναν το φάρμακο με ενδοφλέβια ένεση.

   Αρχικά, πριν πάρουν φάρμακο, οι ασθενείς ανέφεραν μέσο επίπεδο πόνου 66. Όταν στο σώμα τους εισήλθε το αναλγητικό (χωρίς να το ξέρουν οι εθελοντές), το επίπεδο του πόνου τους έπεσε στο 55, αλλά όταν έμαθαν ότι έπαιρναν αναλγητικό, ο πόνος υποχώρησε στο 39 (θετική επίδραση του νου). Όταν όμως, οι ερευνητές σκοπίμως είπαν ψέματα ότι το φάρμακο έπαψε να χορηγείται (αλλά στην πραγματικότητα συνέχισε να χορηγείται) και προειδοποίησαν τους ασθενείς ότι θα νιώσουν πόνο, οι τελευταίοι, μολονότι το αναλγητικό συνέχιζε να κυλάει κανονικά στις φλέβες τους, ανέφεραν αύξηση πόνου στο 64 (αρνητική επίδραση του νου), δηλαδή το ίδιο ουσιαστικά επίπεδο πόνου που είχαν αναφέρει στην αρχή του πειράματος (66), όταν δεν είχαν αρχίσει ακόμα να παίρνουν φάρμακο.

   Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όντως ακόμη και ένα ισχυρό αναλγητικό μπορεί να αποδειχτεί αναποτελεσματικό, αν ο ασθενής είναι έντονα απαισιόδοξος, καχύποπτος και δεν πιστεύει ότι το φάρμακο μπορεί να "πιάσει". Αντίθετα, αν ο ασθενής κάνει θετικές σκέψεις και προσδοκά ότι το αναλγητικό θα του μειώσει τον πόνο, τότε το φάρμακο έχει διπλάσια φυσική ή βιοχημική αποτελεσματικότητα.

   Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι πλέον δυνατό, απεικονίζοντας τη νευρωνική δραστηριότητα στον εγκέφαλο κάθε ασθενούς, να μετρούν αντικειμενικά σε ποιο βαθμό το φάρμακο δρα αποτελεσματικά στην περίπτωσή του, ανάλογα με το ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται, πράγμα που, με τη σειρά του, εξαρτάται από τη νοητική στάση και την ψυχική κατάσταση (αρνητική ή θετική) του κάθε ατόμου.

   "Η επίδραση των προσδοκιών είναι αρκετά ισχυρή για να αυξάνει σημαντικά τα οφέλη από ένα φάρμακο, αλλά επίσης είναι δυστυχώς αρκετά ισχυρή για να αντισταθμίζει την αναλγητική δράση", δήλωσε η Τρέϊσι. "Είναι εντυπωσιακό. Είναι ένα από καλύτερα αναλγητικά (σ.σ. το remifentanil), παρόλα αυτά ο εγκέφαλος μπορεί είτε να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, είτε να την εξουδετερώσει εντελώς", πρόσθεσε.

   Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου φαινομένου: στην πρώτη περίπτωση ("πλασέμπο") ο ασθενής ωφελείται ακόμη και αν το φάρμακο είναι εικονικό, επειδή πιστεύει σε αυτό, ενώ στη δεύτερη περίπτωση ("νοσέμπο") ο ασθενής, επειδή αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, το "αδρανοποιεί", ακόμα κι όταν αυτό είναι πραγματικό φάρμακο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η νέα έρευνα θα μπορούσε να έχει θετικές επιπτώσεις τόσο στην ιατρική φροντίδα των ασθενών, όσο και στις κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα.

   Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) εδώ.

4. Επαναστατική θεραπεία υπόσχεται αποκατάσταση της όρασης σε τυφλούς

   Τυφλοί ασθενείς, που πάσχουν από μια σχετικά σπάνια κληρονομική ασθένεια από την παιδική ηλικία τους, θα δοκιμάσουν, για πρώτη φορά στον κόσμο, μια νέα πρωτοποριακή θεραπεία με βλαστικά κύτταρα, τα οποία προέρχονται από έμβρυα που "περισσεύουν" στις κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αν η τεχνική αποδειχτεί πετυχημένη και στους ανθρώπους, όπως έχουν δείξει ήδη οι δοκιμές με πειραματόζωα, οι οποίες προηγήθηκαν, τότε όχι μόνο πολλοί άνθρωποι θα μπορέσουν να ξαναδούν, αλλά και πολλοί άλλοι δεν πρόκειται να χάσουν το φως τους στο μέλλον.

   Τυφλοί ασθενείς, που πάσχουν από μια σχετικά σπάνια κληρονομική ασθένεια από την παιδική ηλικία τους, θα δοκιμάσουν, για πρώτη φορά στον κόσμο, μια νέα πρωτοποριακή θεραπεία με βλαστικά κύτταρα, τα οποία προέρχονται από έμβρυα που "περισσεύουν" στις κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αν η τεχνική αποδειχτεί πετυχημένη και στους ανθρώπους, όπως έχουν δείξει ήδη οι δοκιμές με πειραματόζωα, οι οποίες προηγήθηκαν, τότε όχι μόνο πολλοί άνθρωποι θα μπορέσουν να ξαναδούν, αλλά και πολλοί άλλοι δεν πρόκειται να χάσουν το φως τους στο μέλλον.

   Η αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ έδωσε την άδεια να προχωρήσει η επίμαχη εμφύτευση των εμβρυικών βλαστοκυττάρων στα μάτια των ασθενών που πάσχουν από την εκφύλιση ωχράς κηλίδας του Stargardt, κατά την οποία -για γενετικούς λόγους- καταστρέφονται τα φωτο-ευαίσθητα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς στο πίσω μέρος του ματιού.

   Τον περασμένο Οκτώβριο, η αμερικανική εταιρία βιοτεχνολογίας Geron ανακοίνωσε την έναρξη της πρώτης κλινικής δοκιμής για την αποκατάσταση κατεστραμμένων νεύρων από βλαστικά κύτταρα σε ένα ασθενή στις ΗΠΑ, ο οποίος είχε παραλύσει εν μέρει μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού.

   Τώρα, μια δεύτερη αμερικανική εταιρία βιοτεχνολογίας, η Advanced Cell Technology, πήρε την έγκριση από τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές να ξεκινήσει μια δεύτερη κλινική δοκιμή με εμφύτευση βλαστικών κυττάρων, αυτή τη φορά στα μάτια δεκάδων ασθενών, που από μικροί έχουν χάσει την όρασή τους.
   
   Ο επικεφαλής επιστήμων Ρόμπερτ Λάντζα της εταιρίας Advanced Cell Technology δήλωσε, σύμφωνα με τις βρετανικές "Ιντιπέντεντ" και "Ντέιλι Μέιλ", ότι ο πρώτος ασθενής θα δεχτεί τα βλαστικά κύτταρα στην αρχή του 2011 και τα πρώτα σημάδια βελτίωσης της όρασής του μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε έξι περίπου εβδομάδες. Όπως είπε, ο χρόνος θεραπείας θα εξαρτηθεί από τον οργανισμό κάθε ασθενούς ατομικά.

   Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα, τα οποία λαμβάνονται από έμβρυα εξωσωματικής γονιμοποίησης ηλικίας λίγων μόλις ημερών, έχουν την εγγενή δυνατότητα να αναπτυχθούν και να μεταμορφωθούν σε άλλα εξειδικευμένα σωματικά κύτταρα. Πολλοί επιστήμονες ευελπιστούν ότι αυτά τα κύτταρα μπορούν να φέρουν επανάσταση στην ιατρική, όμως διάφορες οργανώσεις, θρησκευτικές και άλλες, εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους, θεωρώντας ότι μια τέτοια τεχνική προϋποθέτει την σκόπιμη καταστροφή ανθρωπίνων όντων, έστω κι αν είναι μόνο τριών ημερών.

   Οι κλινικές δοκιμές με τους τυφλούς ασθενείς, που πάσχουν από τη νόσο του Στάργκαρντ, θα γίνουν σε αρκετές κλινικές πανεπιστημίων και νοσοκομείων στις ΗΠΑ. Οι πρώτοι τρεις ασθενείς θα δεχτούν την εμφύτευση 50.000 εμβρυικών βλαστικών κυττάρων, μια επόμενη ομάδα θα λάβει 100.000 κύτταρα και, τέλος, σε μια τρίτη ομάδα θα εμφυτευτεί η ακόμα υψηλότερη δόση των 200.000 βλαστικών κυττάρων. Ήδη τα πειράματα με ζώα έχουν δείξει δραματική βελτίωση (μέχρι και 100%) ακόμα και με την χαμηλότερη δόση, χωρίς μάλιστα να εμφανιστούν παρενέργειες, όπως είπε ο Λάντσα.

   Σε κατοπινό στάδιο, τον επόμενο χρόνο, θα ακολουθήσουν κλινικές δοκιμές με ηλικιωμένους ανθρώπους που πάσχουν επίσης από εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, όχι όμως από την κληρονομική, αλλά από την ηλικιακή μορφή της, που είναι και η πιο συνηθισμένη και πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

5. Ο οξύς πόνος απαλύνεται με το άγγιγμα του χεριού

   Υπάρχει τελικά λόγος, που μπορεί να εξηγηθεί επιστημονικά, γιατί οι άνθρωποι ενστικτωδώς τείνουν με το χέρι τους να αγγίζουν την περιοχή όπου πονάνε. Το άγγιγμα αυτό μπορεί να απαλύνει τον πόνο, ακόμα και σε σημαντικό βαθμό, επειδή βοηθά τον εγκέφαλο του ατόμου να σχηματίσει καλύτερη εικόνα για το σώμα του, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.

   Η μελέτη, υπό τον Πάτρικ Χάγκαρτ του Ινστιτούτου Γνωσιακής Νευροεπιστήμης του πανεπιστημίου University College του Λονδίνου, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βιολογίας "Current Biology", σύμφωνα με το BBC και τη βρετανική "Ιντεπέντεντ, διαπίστωσε ότι ο πόνος, ο οποίος είναι μια πολύπλοκη προσωπική εμπειρία, δεν σχετίζεται μόνο από τα σήματα που λαμβάνει ο εγκέφαλος από τα αισθητήρια όργανα και τα περιφερειακά νεύρα, αλλά και με τον τρόπο που ο εγκέφαλος ενοποιεί αυτά τα σήματα σε μια συνεκτική αναπαράσταση του σώματός "του" ως συνόλου.

   Το άγγιγμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, επιτρέπει στον εγκέφαλο να σχηματίσει μια συνεκτική εικόνα του σώματος και αυτή η αντίληψη συμβάλλει στην άμβλυνση του πόνου. Το "κόλπο" -κατά τους επιστήμονες- δεν πιάνει όμως αν κάποιος άλλος αγγίζει το σημείο του πόνου μας.

   Οι ερευνητές υπέβαλαν εθελοντές -μέσω μιας τεχνικής δημιουργίας ψευδαισθητικού πόνου στα δάχτυλα του χεριού- σε "οδυνηρές" εμπειρίες στο εργαστήριο και μελέτησαν την αντίληψη του πόνου από τα άτομα, διαπιστώνοντας ότι όταν οι εθελοντές άγγιζαν με το ένα χέρι τους το σημείο στο άλλο χέρι όπου ένιωθαν πόνο, ο τελευταίος μειωνόταν αισθητά, μέχρι και 64%. Η ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου.

   Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση θα βρείτε περισσότερα εδώ.