Ρήξη Αχιλείου Τένοντα

Ανατομία

Ο Αχίλλειος τένοντας είναι ο ισχυρότερος τένοντας του ανθρώπινου σώματος. Αποτελεί την κοινή κατάφυση 3 μυών της οπίσθιας επιφάνειας της κνήμης (δικέφαλος γαστροκνήμιος, υποκνημίδιος και μακρύς πελματικός) η οποία καταλήγει στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας. Με την δράση των παραπάνω μυών εκτελείται η πελματιαία κάμψη στην περιοχή του άκρου πόδα. Εξαιτίας της θέσης του, ο Αχίλλειος τένοντας δέχεται ορισμένες φορές τόσο ισχυρές δυνάμεις που μπορεί να ξεπεράσουν το εξαπλάσιο βάρος του σώματος.

Επιδημιολογία

Η ρήξη στον Αχίλλειο τένοντα συμβαίνει όταν εφαρμοστεί φορτίο μεγαλύτερο από το όριο αντοχής του, ενώ αποτελεί μια από τις πιο συχνές κακώσεις του ανθρώπινου σώματος. Ο εκφυλισμός του τον καθιστά πιο επιρρεπή σε μια πιθανή ρήξη, ενώ το είδος της δραστηριότητας (τρέξιμο ή άλμα) φαίνεται να είναι οι πιο βασικοί παράγοντες για την πρόκληση του τραυματισμού. Συχνότερα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό αφορά ερασιτέχνες αθλητές ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών που ασχολούνται με το άλμα, το τρέξιμο, το μπάσκετ ή το βόλεϋ και κυρίως άνδρες (σε αναλογία 3:1) έναντι των γυναικών. Οι τραυματισμοί που δεν σχετίζονται με την αθλητική δραστηριότητα αφορούν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Κλινική Εικόνα – Ταξινόμηση Κακώσεων

Ο Αχίλλειος τένοντας μπορεί να υποστεί μερική ή ολική ρήξη.

• Η μερική ρήξη του Αχιλλείου τένοντα διακρίνεται σε:
  1. Απλή υπερδιάταση του τένοντα με λύση στη συνέχεια μικρού αριθμού ινών η οποία έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή πόνου κατά την εκτέλεση έντονων δραστηριοτήτων.
  2. Μερική - Ημιολική ρήξη του τένοντα, στην οποία προκαλείται λύση της συνέχειας του τένοντα, σε εγκάρσια διατομή.
• Ολική Ρήξη του Αχιλλείου τένοντα.

Κατά την πρόκληση του τραυματισμού ακούγεται ένας υπόκωφος ήχος (pop) κι ο ασθενής αισθάνεται έντονο καύσο στην περιοχή του τένοντα. Επιπλέον, στην περιοχή υπάρχει ήπιο οίδημα, εκχύμωση και πόνος. Ο ασθενής αδυνατεί να εκτελέσει ισχυρή πελματιαία κάμψη, ή να σταθεί στις μύτες των ποδιών του από όρθια θέση. Κατά την ψηλάφηση του τένοντα από θέση διάτασης παρατηρείται κενό στη συνέχεια του τένοντα ενώ οι δοκιμασίες αξιολόγησης (π.χ. Thomson, squeeze test) είναι θετικές. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην αξιολόγηση της εκτέλεσης της πελματιαίας κάμψης του ποδιού, διότι ο τραυματίας ίσως να είναι σε θέση να εκτελεί, μια χωρίς αντίσταση, πελαματιαία κάμψη η οποία όμως να είναι αποτέλεσμα των επικουρικών μυών κι όχι των μυών της γαστροκνημίας. Αυτό το γεγονός ενδέχεται να οδηγήσει σε λάθος διάγνωση. Η κλινική σε συνδυασμό με τις παρακλινικές εξετάσεις θα οδηγήσουν σε μια έγκυρη διάγνωση. Η ρήξη του Αχιλλείου τένοντα συγχέεται εύκολα με άλλους τραυματισμούς ή παθολογικές καταστάσεις κι αυτό μπορεί να προκαλέσει πρόσθετα προβλήματα στον ασθενή.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία της μερικής ρήξης του Αχιλλείου συνίσταται στη συντηρητική αντιμετώπιση. Η πλήρης ακινητοποίηση του άκρου πόδα δεν είναι επιβεβλημένη σε αυτήν την περίπτωση. Αντίθετα, επιβάλλεται ο ασθενής να απέχει από τις αθλητικές του δραστηριότητες ενώ η άμεση έναρξη προγράμματος φυσικοθεραπείες με στόχο τη μείωση του πόνου, της φλεγμονής ή και του οιδήματος συντελεί στη γρηγορότερη κατά το δυνατόν επάνοδό του στις προηγούμενες δραστηριότητές του. Όταν το πρόγραμμα της φυσικοθεραπείας για την μείωση του πόνου και της φλεγμονής ολοκληρωθεί, ο φυσικοθεραπευτής θα πρέπει να εντάξει τον ασθενή του σε ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης και διατάσεων για τις πρόσθιες και οπίσθιες μυϊκές ομάδες της κνήμης και του άκρου ποδός. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να ακολουθηθεί ένα πρόγραμμα ασκήσεων ισορροπίας και ιδιοδεκτικότητας.

Στην περίπτωση της ολικής ρήξης, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι επιβεβλημένη. Συνήθως τα κομμένα άκρα του τένοντα συρράβονται με ισχυρό ράμμα και ο άκρος πόδας του ασθενή ακινητοποιείται για 3η – 4η εβδομάδες περίπου με μηροκνημοποδικό γύψο σε πελματιαία κάμψη. Μετά την αφαίρεση του γύψου, ο άκρος πόδας τοποθετείται σε ειδική μπότα με εσωτερικό τακούνι, το οποίο αφαιρείται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Μετά την 4η-5η περίπου εβδομάδα μετεγχειρητικά, μπορεί να ξεκινήσει η παθητική κινητοποίηση από το φυσικοθεραπευτή έως ότου η ποδοκνημική άρθρωση να είναι σε ουδέτερη θέση 8-10 εβδομάδες μετεγχειρητικά και εν συνεχεία να επιτευχθεί προοδευτικά το πλήρες εύρος κίνησης και η μυϊκή ενδυνάμωση των μυών της περιοχής σε συγκρίσιμα με το αντίστοιχες μυϊκές ομάδες μεγέθη.